Volgens MBSR-grondlegger Jon Kabat-Zinn wordt mindfulness of achtzaamheid vaak gedefinieerd als ‘het bewust aandacht geven aan het huidige moment, zonder hierover te oordelen’. Dit is een vermogen dat men ontwikkelt met behulp van meditatie of andere oefeningen.

De bovenstaande definitie van Jon Kabat-Zinn verwijst naar het vermogen om opmerkzaam te zijn van gedachten, gevoelens, lichamelijke sensaties en de fysieke omgeving op een accepterende manier, zonder te oordelen of iets goed of fout is. Daarmee leert men om (negatieve) gedachten en gevoelens te beschouwen als voorbijgaande gebeurtenissen in plaats van feiten, zodat zij hier gemakkelijker afstand van kunnen nemen.

Mindfulness helpt daarbij in het herkennen van automatische, soms onbehulpzame, patronen. Meer bewustwording in deze patronen kan leiden tot meer keuzevrijheid, om automatische reacties te doorbreken en te leren reageren op een behulpzamere manier. Bovendien wordt men hartelijker en mededogender.

mindfulness en boeddhisme

Mindfulness: oorsprong

Mindfulness is maar liefst 2500 jaar oud en overgeërfd van het boeddhisme. De term komt van het woord sati, een belangrijk element in boeddhistische tradities. 

De voorbije decennia heeft wetenschappelijk onderzoek bewezen dat mindfulness psychologische problemen effectief kan bestrijden.

Sindsdien wordt het dan ook toegepast en bestudeerd in wetenschappelijke instellingen, universiteiten, educatieve en gezondheidscentra en therapie over de hele wereld. Het religieus en spiritueel label is daardoor sterk naar de achtergrond geschoven.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mindfulness kan zorgen voor:

Wat is Mindfulness-Based Stress Reduction of MBSR?

Mindfulness-Based Stress Reduction werd eind de jaren 70 ontwikkeld door dr. Jon Kabat-Zinn, die de Stress Reduction Clinic van het gezondheidscentrum van de universiteit van Massachusetts oprichtte. Dit groeide uit tot het Umass Memorial Health Center for Mindfulness, dat vandaag nog steeds de toon zet voor MBSR wereldwijd.

Oorspronkelijk werkte hij trainingen uit voor uitbehandelde ziekenhuispatiënten met chronische pijn, maar later startte hij ook met trainingen voor een bredere doelgroep, zoals werknemers, coaches, studenten…, met of zonder psychologische of fysieke problemen. Vandaag wordt MBSR toegepast door therapeuten en coaches over de hele wereld!

Het belangrijkste verschil tussen mindfulness en MBSR is dat er bij die laatste meer focus ligt op beweging, zoals wandelen en yoga, naast meditatie. Het belangrijkste doel van MBSR zit vervat in de term zelf: stress verminderen.

Belangrijk om weten is dat MBSR een wetenschappelijk bewezen methode is. Uit onderzoek aan de VUB, uitgevoerd tijdens de tweede lockdown, blijkt bijvoorbeeld een significante verbetering van de klachten van de deelnemers net na de mindfulnesstraining en ook tot na een maand na de cursus.

Uit mijn onderzoek met CVS-patiënten tijdens mijn psychologiestudie aan de UGent konden we bovendien een daling in depressie, ruminatie en angst vaststellen, alsoook een verbetering in levenskwaliteit en coping.

Hoe gaat MBSR in zijn werk?

MBSR-trainingen duren steeds 8 weken en bestaan uit groepsessies, begeleid door een erkende instructor. Daarnaast zijn er steeds thuiswerkoefeningen, die de cursisten individueel moeten doen.

MBSR is een wetenschappelijk onderbouwde methode. De meest recente onderzoeken vind je op de websites van de AMRA en ScienceDirect.

MBSR-trainingen duren steeds 8 weken en bestaan uit groepsessies, begeleid door een erkende instructor. Daarnaast zijn er steeds thuiswerkoefeningen, die de cursisten individueel moeten doen.

MBSR is een wetenschappelijk onderbouwde methode. De meest recente onderzoeken vind je op de websites van de AMRA en ScienceDirect.

Veelgestelde vragen

Vroeger werd weleens gezegd dat mensen met een ernstige depressie, psychose, borderline of andere acute psychische aandoeningen niet gebaat zijn bij MBSR. Intussen bestaan er echter aangepaste trajecten voor verschillende doelgroepen en ziektebeelden. Als je ervoor kiest om met mij te werken, zal ik eerst kijken welk soort training voor je doelgroep geschikt is, en op basis daarvan de workshops op maat afstemmen. Contacteer me op marisa.mindfulleven@gmail.com voor meer informatie of vragen.

Wat wel belangrijk is om te vermelden, is dat deelnemers voldoende gemotiveerd moeten zijn. Het is belangrijk om tijd en energie te willen investeren in mindfulness. Als deelnemers er van in het begin niet helemaal achterstaan, dan zal het moeilijk worden om verandering teweeg te brengen. Hou er rekening mee dat participanten tijdens de 8-weekse MBSR-trainingen ongeveer een uurtje per dag tijd moet uitrekken om thuis te oefenen.

Ja en nee. Hoewel mindfulness oorspronkelijk deel uitmaakte van de boeddhistische leer, kan je het perfect toepassen als je geen spiritueel of religieus persoon bent. Ik ben zelf erg geboeid door alles wat met het geloof te maken heeft. Zo leef ik volgens bepaalde christelijke waarden zoals soberheid en vriendelijkheid. Maar toch staan de MBSR-trainingen die ik aanbied met het Centrum voor Mindful Leven daar los van. MBSR is immers een wetenschappelijk onderbouwde training, zonder spiritueel aspect. Indien je wel een bepaalde religie volgt, kan je natuurlijk wel aansluiting vinden met mindfulness en kan dit een mooie aanvulling zijn.

Ja, er zijn verschillende onderzoeken die aantonen dat mindfulness werkt. Ontdek er op deze pagina meer over.

Wil je graag boeken lezen over mindfulness, geschreven voor een breed publiek? Hieronder vind je enkele boekentips.

-Handboek meditatief ontspannen - effectief programma voor het bestrijden van pijn en stress (2000), Jon Kabat-Zinn

-Mindfulness - een praktische gids om rust te vinden in een hectische wereld (2011), Mark Williams

-The Mindful Workplace - Developing Resilient Individuals and Resonant Organizations with MBSR (2011),  Michael Chaskalson

-Mindfulness voor beginners - het hier en nu en je leven herwinnen (2013), Jon Kabat-Zinn

-Mindfulness-Based Stress Reduction - The Mbsr Program for Enhancing Health and Vitality (2017), Linda Myoki Lehrhaupt, Bob Stahl, Florence Meleo-Meyer-Meyer en Lynn Koerbel

-Mindful omgaan met stress - Werkboek mindfulness-based stress reduction (MBSR) (2020), Bob Stahl en Elisha Goldstein

-Mindfulness-Based Stress Reduction Workbook for Anxiety (2014), Bob Stahl, Florence Meleo-Meyer-Meyer en Lynn Koerbel

-Het wonder van genezing (2000), Saki Santorelli

De MBSR-groepscursussen duren 8 weken. Elke week is er een groepsles (voorlopig online) van ca. 2,5u. Daarnaast krijgt iedere deelnemers oefeningen voor thuis mee, waar ze 45 à 60 minuten per dag tijd voor moeten uitrekken, om het beste resultaat te bekomen.

MBSR is geschikt voor alle leeftijdscategorieën: van kinderen en jongeren tot jongvolwassenen, volwassenen en ouderen. Daarnaast is perfect mogelijk om de trainingen af te stemmen op de doelgroep in kwestie. Zo kan in een traject voor jongeren meer beweging aan bod komen dan in een traject voor ouderen.

Een MBSR-cursus kost € 340. Voor een traject op maat gelden echter andere prijzen. Neem contact op voor verder informatie.

Zeker. Ook mensen die 'gelukkig' en 'rustig' door het leven gaan kunnen baat hebben bij mindfulnessoefeningen. Zo kan mindfulness je productiviteit, concentratievermogen en de communicatie met collega’s of je partner verbeteren. Ook kan het een positieve impact hebben op je slaappatroon en sociale contacten. Om maar een paar voorbeelden te noemen.